اثر انگشت ویژگی منحصر بفرد افراد
اثر انگشت هرفرد ، اثری از سایش شیارهای پایانهٔ انگشت می باشد. از طرفی هیچ یک از انسانها اثر انگشت مشابه ندارند بنابراین میتوان از اثرانگشت جهت شناسایی افراد بهره برد.
اثرانگشت برجستگیهای بسیار ریز و قابل رؤیت با چشم غیره مسلح می باشد که در لایه اپیدرم پوست کف دستها و پاها وجود دارد و به علت ترشح چربی در زیر پوست این آثار بر روی اجسام صاف قرار میگیرد لذا جهت وضوح آنها میتوان از پودری استفاده کرد که به این چربیها جذب شده و آنها را به روشنی نمایان می سازد.
این روش در تشخیص هویت دقت صد درصدی دارد . بطوریکه در دوقلوهای همسان نیز اثر انگشتها متفاوت است. بنابراین امکان شباهت اثر انگشت دو نفر، تقریبا یک شصت و چهار میلیاردم میباشد.
بوجود آمدن اثر انگشت صفتی ارثی- محیطی میباشد که عاملهایی قبل از تولد میتواند بر روی آن اثر بگذارد بعنوان مثال فشار روحی و روانی بر روی مادر و یا حتی فشاری که نوزاد وقت تولد متحمل میشود و یا کمی تفاوت در طول بند ناف باعث تغییر یافتن خطوط سرانگشت میشود. اثر انگشت اندکی بعداز تولد کاملاً ثابت و غیرقابل تغییر است.
اثر انگشت یک دست یا هردو دست هیچ گونه شباهت یا رابطهای با یکدیگر ندارند به همین جهت در تشخیص هویت و انگشت نگاریها از همه انگشتان دو دست نمونه برداری میگردد.
تاریخچه
تقریبا حدود هفتهزار سال پیشاز میلاد مسیح، کوزه گرهای چینی ازاثر انگشت شصتشان جهت مشخص کردن کوزهها و آثارشان استفاده می نمودند . تاریخنگار و پزشک ایرانی رشیدالدین فضلالله همدانی در کتاب جامع التواریخ عنوان کرده است که چینیها از اثر انگشت برای مشخص شدن هویت هم استفاده میکردهاند. وی در ادامه می گوید تجربه نشان داده است که اثر انگشت دو نفر شباهتی به هم ندارد ، متون یافته شده در کاوش های باستانی چین، به طور معمول مهری سفالینه منقش به اثر انگشت پدیدآورنده کتاب را داشتند . در هزاره دوم پیشاز میلاد هم در کاوشهای بابل، به لوحهای گلی مربوط به ثبت اثر انگشت اشخاص پرداخته شده است. با ابداع کاغذ و ابریشم در چین، با فشردن دست بر روی اسناد رسمی آنها مهر میشدند. هشتصدو پنجاه سال قبل از میلاد بازرگانی عرب با نام ابو زید حسن رسمیت یافتن اسناد وامها در چین را شاهد بودهاست. تا سال هفتصدو دو قبل از میلاد، ژاپنیها نیز از راه و روش چینیها برای رسمیت دادن به اسناد استفاده میکردند.
اگرچه احتمالاً مردم درآن دوران باستان نمی دانستند که میتوان افراد را به صورت منحصر بفرد شناسایی نمود ، لیکن در زمان حمورابی، اشخاصی که دستگیر میشدند انگشت نگاری میشدند. رشید الدین همدانی، طبیب برجسته ایرانی در کتاب جامع التواریخ به روش چینیها درتشخیص افراد از طریق اثر انگشت اشاره نموده و توضیح دادهاست که شواهد نشان میدهد که هیچ دو نفری اثر انگشت یکسانی ندارند. در این زمان در ایران نیز برای مهر نمودن اسناد از اثر انگشت شصت استفاده می شده است .
بر دیوار مقبرههای باستانی مصرویونان همچنین آثار انگشت یافت شده است.
در آغاز قرن بیستم بهره گیری از تکنیک های تشخیص اثر انگشت جهت تحقیقات جنایی در غرب با استفاده از تمدن رشد گرفته درشرق متداول شد . در آن زمان نیاز بود تصویر هر ده انگشت با جوهر مخصوصی ثبت گردد. اما در اواخر دهه ۱۹۶۰، اختراع سیستم های ثبت اثر انگشت بافت زنده ، به صورت الکترونیکی، Live-Scan Systems انقلابی بزرگ در صنعت تشخیص اثر انگشت به وجود آورد و به سرعت پایگاههای داده از اثر انگشت افراد بوجود آمد و محققان هر روز فناوری تازهای را به صنعت معرفی میکردند که با دقت و سرعت زیادتری فرد مور نظر را از بین انبوهی از افراد شناسایی می نمود.
با پیشرفت روزافزون فناوری و تکنولوژی، تبهکاران نیز دست بکار شده و روشهای پیچیدهای از تقلب Fake Fingerprint را بوجود آوردند . سادهترین روش تقلب، ثبت اثر انگشت فرد بر روی کاغذ دو بعدی است. تکنولوژی با ترکیب روشهای امنیتی (الکترواستاتیک، ترمودینامیک و...) متفاوت به رویارویی با تقلب در سیستم های امنیتی رفتهاست.
امروزه تشخیص اثر انگشت بعنوان دقیق ترین و سریع ترین راه بیومتریک در دنیا نظیر کاربردهای امنیتی در سیستم های کنترل دسترسی و کاربردهای تجاری نظیر ساعتهای حضور و غیاب کاربرد زیادی دارد.
تحقیقات علمی
وقتی برای اولین بار انگشتنگاری جهت تشخیص هویت به کار رفت، گروهی از وکلای دادگستری ایرادی را مطرح کردندکه ممکن است آثار انگشتانی موجود باشد که یکسان باشند ولی فرانسیس گالتون، انسانشناس معروف انگلیسی در جستجوهای خود راجع به اثرانگشت و موضوع وراثتی بودن آن به این نتیجه رسید که نقشهای سرانگشت ارثی نیستند و در کتاب آثار انگشتان از طریق علوم ریاضی نیزثابت نمود که امکان ندارد بتوان اثرات انگشت مشابه یافت . پس از گالتون نیز دانشمند دیگری به نام فورژ و در سال ۱۷۹۲ مطالعاتی را روی خانوادههایی که ازدواج فامیلی در آنها مرسوم بود، شروع کرد و تا سه نسل پیش رفت اما نهایتا به این نتیجه رسید که اثرات انگشت مشابه وجود ندارد.
کاربرد
درطی سالیان اخیر و با توجه به ارزان بودن و دردسترس بودن وسایل و تجهیزات مربوط به خوانش و ثبت اثر انگشت، تقریباً در همه گروههای کاری از آن استفاده می گردد. از اثر انگشت برای تشخیص هویت افراد درموضوعات متفاوتی استفاده میگردد و بعنوان مثال درتشکیل پروندههای قضایی افراد یا دستگاههای حضور غیاب پرسنل یا ورود به سیستم برخی از رایانهها یا تلفن های همراه از اثر انگشت برای تشخیص هویت یا صاحب دستگاه استفاده میشود.
از کاربردهای مهم انگشتنگاری، میتوان به کنترل پروسه اقامت های طولانی مدت در کشورهای دیگر ، توسط اداره مهاجرت کشور میزبان اشاره کرد. مطابق قوانین مهاجرتی، زمانیکه تبعه خارجی تصمیم به اقامت طولانی مدت را در کشوری میزبان داشتهباشد، موظف به انگشتنگاری و ثبت اطلاعات فردی در سیستم رایانهای است. درایران، این مورد را توهین به شهروندانش میانگارد، لیکن مطابق قوانین جدید بینالمللی، برای سفر به بعضی ازکشورها، انگشتنگاری امری بدیهی و طبیعی است. اینروزها بسیاری کشورهای عضو پیمان کنترل مهاجرت غیرقانونی و همچنین ضد تروریسم، جهت متقاضیان گذرنامه در آن کشور موردنظر، اطلاعات شخصی و اثر انگشت درون چیپهای درون جلد گذرنامه، ثبت و ذخیره نمودن تا مسافران در زمان ورود به کشورهای مقصد، درگیر بروکراسی کنترل اثر انگشت نباشند.